عربی
انگلیسی
كتابخانه
پيامهاي معرفتي
پرسش و پاسخ
فهارس عامه
شواهد علمي و تاريخي
سيره عملي علامه
معرفي
معرفي اجمالي دوره علوم و معارف اسلام
معرفي اجمالي مؤلف
سير مطالعاتي
سطح يك
سطح دو
فروشگاه
****
الله شناسي (جلد سوم)
الله شناسي (جلد سوم)
نوع كتاب
:
نسخه قديمي
محتوای کتاب
مبحث 25 تا 30: غير از عارفان، جميع مردمان خدا را با ديدۀ دوبين مي‌نگرند
تفسير علاّمه ، جميع سورۀ أَلْهَـٰكُمُ التَّكَاثُرُ را
علاّمه: رؤيت جحيم در دنياست ؛ لَتَرَوُنَّ جواب لَو اِمتناعيّه است
شأن نزول سورۀ أَلْهَـٰكُمُ التَّكَاثُرُ
مرجع و بازگشت سؤال از نعيم ، سؤال از عمل كردن به دين است
مراد از نَعيم ، ولايت است
علامه: ازسوره تكاثر صريحتر در وحدت وجود نداريم
علاّمه: از خود تقابل ميان نعيم و جَحيم بدست مي‌آيد كه نعيم ولايت است
كلام شيخ بهائي (ره) در «أربعين» در مراتب معرفت حقّ تعالي
كلامِ شِبْليّ بغداديّ پيرامون توحيد
كلامِ خواجه عبدالله أنصاري پيرامون توحيد
پرسش كُمَيل از أميرالمؤمنين عليه السّلام: مَا الْحَقِيقَة ؟!
شرح و تفسير سيّد حَيْدر حديث « مَا الْحَقِيقَةُ » كميل را
استدلال سيّد حيدر: اثبات وحدت وجود از آيۀ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّاوَجْهَه
بحث سيّد حيدر پيرامون آيۀ: أَلَمْ‌تر إِلَي' رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ
در توضيح پيرامون شرح سيّد حيدر حديث كميل را
تفسير حضرت استاد علاّمه آيۀ: أَلَمْ‌تر إِلَي' رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ
مراد از غروب آيۀ « مَدَّ الظِّلَّ » تمام شبانه روز است نه از زوال
غزل‌هائي از حكيم سبزواري در عظمت عرفاني مقام انساني
ساقي‌نامۀ سراپا مي و شراب فنا ، از مرحوم حكيم عاليمقام حاج ملاّ هادي‌سبزواري
حشويّون از اخباريّون و قائلين به أصالة الماهيّة در باطن گرفتار ثنويّت‌اند
مراد سبزواري از قائل به «أصالة الوجود و الماهيّة» همعصر خود شيخ احسائي است
شيخ أحسائي بواسطۀ حائز نبودن علوم معقول، موجب مذهبهاي مبتدعه گرديد
حاجي محمّد كريمخان و ميرزا علي محمّد باب، دو پديدۀ شيخيّه هستند
شيخيّه ، اعتقاد به رُكن رابع دارند
كلام حكيم سبزواري (قدّه) در أصالة الوجود و عينيّةُ وجودِ الحقِّ معَ ماهيَّتِه
ايرانيان قديم بنابر دين زردشت قائل به دو مبدء نيكي و بدي بوده‌اند (پاورقي)
شيخ احسائي معتقد به ثنويّت يزدان و أهريمن ، در لباس وجود و ماهيّت است
ايرانيان: نژاد آريا تا جائيكه تاريخ نشان ميدهد قائل به ثنويّت بوده‌اند
موحّد بودن زردشت از آثار اسلامي است نه تحقيق مورّخين حتّي «گاتا»هاي اوستا
زردشت نتوانست ثنويّت را براندازد ؛ اسلام بود كه آنرا برداشت
اسلام ايرانياني پروريد كه مظاهر لطف و عشق توحيد بوده‌اند
بحث حكيم سبزواري در دفع شبهه ثنويّين
وجود خير است ؛ خيرِ محض و خيرِ غالب ، در خارج وجود دارند
شرّ امري است عدمي همچون عدمِ مَلكه
شرّ امري است عدمي، و علّت آن عدمِ علّة الوجود است
عدمي بودن شرّ بديهي است و نياز به برهان ندارد
پاسخ سوّم از اشكال شرور ، آثار نيك شرور ، و تولّد خيري از هر شرّي ميباشد
فلاسفۀ اروپا در حلّ مُعضَلات مسائل شرور ناتوانند
علم حكمت مستقلّ از علوم طبيعي و مبتني بر براهين عقليّه است
ابيات حكيم كمپاني درخيريّت مبدأ و عالم امر و شرّيّت امور عدميّه
ثنويّه ميگويند: اهريمن قطب مستقلّي است در برابر اهورامزدا (بحث در هويت شيطان)
قرآن ميگويد: خداوند است كه جميع موجودات را آفريد، و زيبا آفريد
جنّيان و انسيان هر دو مورد تكليف الهي واقعند
شيطان دائرۀ مأموريّتش هم براي جنّيان است و هم براي انسان
تسلّط شيطان بر مواليان اوست ؛ نه بر مؤمنين متوكّل به خداوند
در روز قيامت متجاوزان بايد خودشان را سرزنش كنند نه شيطان رجيم را
شيطان مأمور مطيع خدا براي جدا كردن خبيث از طيّب است
شيطان ميگويد: من به جميع ذرّيّۀ آدم مگر اندكي لگام ميزنم
مأموريّت شيطان به اغواي انسان ، در سورۀ أعراف
گفتار حضرت علامه در كيفيّت إبليس و عملكرد او
كلام علاّمه درجميع اشكالاتي كه در قصّۀ إبليس ذكر كرده‌اند
پاسخ علاّمه در جميع اشكالاتي كه در قضيّۀ إبليس ذكر كرده‌اند
ميدان فعّاليّت إبليس ، ادراك و عواطف و احساسات انسان است
علاّمه: تصرّف شيطان در انسان ، همان استقلال نگري اوست
علاّمه: «احتناك» به معني لجام زدن است ، يعني مانند راكبِ لجام نهاده بر مركوبش
علاّمه: افعال إبليس از جهت سرعت و بُطؤ و اجتماع و انفراد ، مختلف است
نقل علاّمه اشكالات ستّۀ إبليسيّه را كه شارح اناجيل مطرح كرده است(بحث عقلي و قرآني مختلط)
جواب علاّمه: از اشكالات ستّۀ إبليسيّه ميتوان با بليغ‌ترين وجه پاسخ داد
توراة در نهي از شجره، نسبت كذب به خدا ميدهد و نسبت صدق به شيطان(جنايت تورات فعلي بر عالم بشريت)
قرآن شجره را درخت بدي و شيطان را فريبندۀ آدم بيان ميكند
توراة ميگويد: دين دعوت به جمود و ركود ميكند و دعوت به جهل و نابينائي
براي مادّيّون و ماترياليستها مسألۀ شرور حلّ نشده، و به جهان بدبين هستند
قضيّۀ أبوطلحه و اُمّ سليم و مرگ پسر و دعا و حمد پيغمبر بر آنان
سبب اينكه عالم خير محض و بدون شرور و اعدام نيست ، چيست ؟
تفاوت‌ها در عالم خلقت صحيح است ؛ تبعيض وجود ندارد
مَن گفتن زيد دليل بر وجود و تماميّت اوست ؛ و غير از آن محال است
امثال عبارت «من چرا شيخ طوسي نشدم؟» خود مُبطل خود است
« الذّاتيُّ لا يُعَلَّل » يك قاعدۀ فلسفي است ؛ و تخلّف ناپذير
بهشت آدم جنّت استعداد بود ؛ و آن غير از جنّت فعليّت بعدي است
طيّ قوس صعود انسان را به بهشت فعليّت و ظهور اعمال مي‌رساند
آيات قرآنيّۀ دالّه بر اينكه موجودات اندازه‌گيري شده هستند
كلام راقي هِشام بن حَكَم در ردّ ثَنَويّه
مبحث 31 تا 32: آنان كه غير از خدا اثري قائلند، مبتلا به شرك خفيّ هستند
گفتار فيض كاشاني (قدّه) در جمع بين ظهور و خفاء خداوند
حقّ سُبحانه و تعالي عين وجود و حقيقت هستي است
« يا مَنْ هُوَ اخْتَفَي لِفَرْطِ نورِهِ ، الظّاهِرُ الْباطِنُ في ظُهورِهِ »
كلام أميرالمؤمنين عليه السّلام: ظَاهِرٌ فِي غَيْبٍ، وَ غَآئِبٌ فِي ظُهُورٍ
شرح حال مرحوم شيخ محمّد حسين آل كاشف الغطاء (قدّه) (پاورقي)
بحث گرانقدر آل كاشف الغطاء در وحدت وجود و موجود
اثبات أصالة الوجود، و ابطال أصالة الماهيّة
اشتراك لفظي در اطلاق لفظ وجود بر مراتب آن، مستلزم محذورات فاسدۀ است.
تَوْحِيدُهُ تَمْيِيزُهُ عَنْ خَلْقِهِ ؛ وَ حُكْمُ التَّمْيِيزِ بَيْنُونَةُ صِفَةٍ لَا بَيْنُونَةُ عُزْلَةٍ
وجود واجبُ الوجود، في نَفْسِهِ بِنَفْسِهِ لِنَفْسِهِ ميباشد
« بَسيطُ الْحَقيقَةِ كُلُّ الاشْيآءِ » مُفاد « إنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّآ إِلَيْهِ رَ'جِعُونَ » است
اطلاق وجود بر مصاديقش به نحو اشتراك معنوي است
آل كاشف الغِطاء: وحدتِ وجود از مسائل ضروريّه است
آل كاشف الغِطاء: وجود واحد است؛ موجود هم واحد است
امثله‌اي را كه عرفاء براي وحدتِ موجود آورده‌اند بسيار است.
برهان وحدت موجود و ردّ شبهات واردۀ بر آن
در وحدتِ موجود، موجود حقّ ازلي است و جميع كائنات اطوار و شؤون او
كاشف الغطاء در ردّ فتواي «عُروة» گويد: اينها از انصاف و ورع و سداد نيست
در هر طائفه از اهل عرفان، افرادي بي‌خُبرويّت و معرفت، خود را جا زده‌اند
آل كاشف الغطاء، وحدت وجود و موجود را ملموس و برهاني كرده است
تعليقۀ آية الله حكيم بر فتواي مرحوم سيّد در «عروه»
وحدت حقيقيّۀ وجود و موجود با كثرت اعتباريّۀ آن دو، عالي‌ترين اقسام توحيد است
ابيات راقيۀ ميرزا محمّد رضا قمشه‌اي در وحدت موجود
فقيه‌نمايان به نجاسات «وحدت وجودي» را افزوده‌اند تا خود را از مسؤوليّت برهانند
رساله نويسان تا صاحب ولايت الهيّه نباشند، در روز قيامت موقف خطرناكي دارند
استدلال به آيات قرآن براي اثبات دوئيّت حقيقي بين خالق و مخلوق فاسد است
مبحث 33 و 34: حَشويّه و شيخيّه و قِشريّه از خداوند نصيبي ندارند
به قدري كه در خداوند اختلاف است ، در هيچ مسأله‌اي نيست
شيخ أحمد أحسائي ، خدا را منشأ انتزاع صفات هم نميداند
اهل تَنزيه ، حقّ را از حيات و علم و قدرت هم خالي ميدانند
تنزيه ، فاقد دليل عقلي و شهودي و شرعي است
سيّد و سرور موحّدين ، كسي است كه خداوند را در عين تنزيه ، تشبيه كند
مكتب حلول و اتّحاد باطل است
مكتب اعتزال ، از جهاتي نادرست است
بسياري از دانشمندان ما كه اهل حديث‌اند ، نه اهل حكمت ؛ در دام معتزله گرفتارند
اشاعره قائل به جبر در مبدأ و جبر در خلقت و جبر در انسان مي‌باشند
بجانياوردن خداوند بسياري از كارها را ، بخاطر اين نيست كه مسلوب الارادۀ ميباشد
كسي كه رجوع به عقل را منكر شود ، بايد جزو بهائم محسوب گردد
سِجلّ احوال و شناسنامۀ خداوند ، سورۀ توحيد است
تفسير حضرت علامه (قدّه ) از سورۀ مباركۀ توحيد و بيان جنسيه و شناسنامه حضرت حق تعالي
روايات وارده در تفسير سورۀ إخلاص
اسم أعظم: يا هُوَ يَا مَنْ لا هُوَ إلا هُوَ
روايات وارده در تفسير معني « صَمَد »
غزل شيواي فيض كاشاني در « لا إلَه إلا الله »
مواجهۀ حضرت إبراهيم عليه السّلام با قومش از طريقۀ بحث عقلي
بزرگان علماي الهيّ با براهين فلسفي و حِكمي ، در راه اثبات توحيد مبارزه نموده‌اند
زحمات حكماي اسلام براي تعليم علوم معقول
مكتب شهود و عرفان از همۀ مكتب‌ها بالاتر است
بحثهاي پيغمبر و امامان با كفّار و مخالفان ، همه بر اساس برهان فلسفي بوده است
راه عرفان خدا براي انبياء و اولياء و ائمّه ، راه شهود و وجدان است
حضرت إبراهيم با بحث فلسفي ، قوم خود را الزام به عرفان شهودي ميكند
استخدام حضرت إبراهيم قياسات فلسفي را ، پس از تابش نور عرفان در دلش بود
ابيات راقيۀ فيض كاشاني در طريق سلوك إلي اللَه
تكفير كردن اهل معقول ، ناشي از عدم فهم مقصود كلام ايشان است
مبحث 35 تا 36: انحرافات شيخ أحمد أحسائي و پيروان مكتب او در توحيد
تفسير حضرت علامه آيۀ « وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا » ر
تفسير «بيان السّعادة» در مُفاد و محتواي آيۀ وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ ...
هر گونه حمدي از هر حامدي به هر محمودي ، حمد خداوند است
معني الْحَمْدُ لِلَّهِ با بليغ‌ترين وجهي دلالت بر وحدت وجود دارد
معني الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا با بليغ‌ترين وجهي دلالت بر وحدت وجود دارد
ابيات عارف شبستري در معني لَمْ يَلِدْ
« وَ لَمْ يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ » با بليغ‌ترين وجه دلالت بر وحدت وجود دارد
«جبر» در گفتار شبستري ، به معني عدم استقلال بنده در اختيار است
«اتّحاد» در گفتار اعاظم عرفاء ، مقامي ارجمند است قبل از فناء
در جنبۀ ديني تصوّف هيچ عاملي به غير از دين اسلام تأثير نداشته است
«بايَزيد» و «شَقيق» و «مَعْروف» سه شاگرد عالي رتبۀ سه امام بوده‌اند
محدّث نوري بيان ميكند كه صوفيّه دو مقصد دارند
اشتباه محدّث نوري (ره) در تفكيك ميان دو مقصد صوفيّه
جميع علماي حقّۀ حقيقيّۀ شيعه ، با اصول اعاظم تصوّف و عرفان همگام بوده‌اند
كلام خواجه در «أوصاف الاشراف» در منزل وحدت ، و منزل فناء
نادرستي‌هاي كلام محدّث نوري ، در جدا كردن علماء راسخين را از عرفان
حقيقت تشيّع را ميتوان در كتب عرفاي بالله تعالي جست
پاسخ از استدلال بر عدم جواز رجوع به كتب اهل عرفان
لزوم فراگيري علم و حكمت ، گرچه از كافر و يا منافق باشد
سفارش اكيد لقمان و عيسي بن مريم راجع به لزوم اخذ حكمت و منع آن از جاهلان
لقمان حكيم شامي و فيلسوفان پنجگانۀ يوناني ، همه صاحب عظمت و جلال بوده‌اند
تحمّل مَشاقّ سقراط و أفلاطون و أرسطو در إعلاءِ كلمۀ توحيد
مجامع علمي روي فلسفه حساب مي‌كنند ؛ فقه و اصول ما موضوعش اعتباري است
دارج نمودن علاّمۀ طباطبائي (ره) عرفان و حكمت را در حوزۀ علميّۀ قم
تفسير « وَ لَمْ يَكُن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرهُ تَكْبِيرًا »
شيخ أحمد أحسائي ، مبدأ دو فرقۀ شيخيّۀ كريمخانيّه ، و بابيّۀ بهائيّه است
شيخ أحمد أحسائي ، از شدّت تنزيه حقّ ، در دام تفويضِ بحت گرفتار آمده وربط حق رابا اشياءبريده است
شيخ أحمد أحسائي ، بدون استاد وارد در مسائل فلسفيّه شد و گمراه شد
«أسفار أربعه» و «عرشيّه» در صدر كتب علميّه و فلسفيّۀ ملا صدرا قرار دارند
ردود شيخ أحسائي بر كتاب عرشيّۀ ملا صدرا همگي معيوب است
احسائي ، اطلاق وجود را از خداوند نفي مي‌نمايد
أحسائي ، اطلاق وجود را از حقّ نفي ميكند و جميع عالم وجود را حادث ميداند
ردّ قبيح أحسائي بر مُحيي الدّين با عبارت «مُميت الدّين» در تحقّق فناء مطلق عبد
بيان محيي‌الدّين در عبوديّت غير مشوب به ربوبيّت ، با ربوبيّت غير مشوب با عبوديّت
تمثيل جيلي در معني « نُقْطَةُ الْوَحْدَةِ بَيْنَ قَوْسَيِ الاحَديَّةِ وَ الْواحِديَّة
قصيدۀ راقيۀ جيلي در توحيد ذات حقّ ؛ در «انسان كامل»(پاورقي)
افتراي أحسائي بر امامان كه محلّ تقسيم اصل وجود را ممكن الوجود ميدانند خطاي أحسائي در معني لغوي وجود
اشكالات أحسائي بر كلام صحيح فيض كاشاني در «كلمات مكنونه»
أحسائي فرق ميان قديم زماني و قديم رُتْبي ، و واجب بالذّات و بالغير را نميداند
ادراك وجود براي غير عارفان محال است ؛ ومفهوم آن براي همه كس قابل فهم
